IJssalon Koco in de van Woustraat

IJssalon Koco. . .

Terug naar de vorige pagina <<

IJSSALON KOCO

Op 19 februari 1941 deed de Grüne Polizei een inval in IJssalon Koco in de Van Woustraat in Amsterdam. Ernst Cahn en Alfred Kohn, twee joden die Duitsland waren ontvlucht, dreven deze ijssalon die door joodse knokploegen als uitvalsbasis werd gebruikt. Tijdens die inval richtte een van de eigenaren een fles ammoniakgas op de indringers. De Grüne Polizei begon te schieten, bestormde de winkel en pakte later op de avond de ontsnapte eigenaren op. Kohn stierf na deportatie, Cahn werd op 3 maart 1941 geëxecuteerd.
(bron 1)

Korte samenvatting van wat er bij ijssalon Koco voorviel
‘Koco’ was de naam van een ijssalon in de Van Woustraat en van een in de Rijnstraat, gedreven door twee Duits-Joodse emigranten, de heren Cahn en Kohn, beide druk bezocht door Joden en niet-Joden en mikpunt van de Nazi's in deze buurt. Enige geregelde klanten kwamen nu tot het besluit, een afweerploeg te vormen; de Duitse Joden daaronder, beter bekend met de Duitse mentaliteit, bleven afzijdig. Men organiseerde zich, schafte zich zaklantaarns en wapens (beklede gaspijpjes met riempjes) aan, van elders kreeg men hulp. De eigenaar van de zaak in de Van Woustraat liet een speciaal voor dit doel gemaakte metalen fles van 50 cm lengte in zijn zaak aanbrengen, gevuld met ammoniakgas, om dit op eventuele aanvallers te kunnen richten, wanneer zij bij hem binnendrongen. Het liep allemaal goed, het liep te goed. Enige kleine successen op verspreid optredende Nederlandse Nazi's vergrootten het zelfvertrouwen in zulk een mate, dat men alle geheimhouding ging verwaarlozen; voor vele jeugdige deelnemers werd het een Wild-West-avontuur, opwindend en gezellig.

Toen op 19 februari een patrouille Grüne Polizei, min of meer toevallig in die buurt opererend, de ijssalon Van Woustraat wilde binnendringen, werd zij door de bijtende vloeistof bespoten; zij losten schoten en wisten Cahn, Kohn en enkele bij deze affaire betrokken Joden te arresteren. Ernst Cahn, een man van ruim 51 jaar, werd op 3 maart 1941 door een vuurpeloton doodgeschoten, nadat hij, zelfs na ernstige martelingen tijdens zijn verhoor, geweigerd had de naam te verraden van de monteur, die de installatie had bevestigd. De eerste, die in ons land voor een vuurpeloton stond, was een Joodse vluchteling uit Duitsland.
(bron 2)

DEZE GEBEURTENIS WERD GEVOLGD DOOR GROTE RAZZIA’S OP 22 EN 23 FEBRUARI ONDER JOODSE AMSTERDAMMERS. DEZE WAREN MEDE DE AANLEIDING VOOR DE FEBRUARISTAKING DIE OP 25 FEBRUARI 1941 UITBRAK, ALS MASSAAL PROTEST TEGEN DE JODENVERVOLGING.

Getuigenverklaring van L. Koning - ANP bericht - verklaring N.N.
Bij onderzoek in het NIOD-archief naar een andere kwestie stuitte de hr. N. Roosnek op documenten over ijssalon Koco, dat hij ons toestuurde en waarin een o.a. een belastende- en een onbelastende getuigenverklaring is opgenomen.
(bron 3)

Handgeschreven belastende verklaring L. Koning

Uitgewerkte belastende verklaring L. Koning

Persbericht ANP inzake executie Ernst Cahn

Handgeschreven ontlastende verklaring N.N.

Uitgewerkte ontlastende verklaring N.N.

overval Koco

D.d. 3 maart. 1941

De kwestie was anders.
De Duitse politie deed een inval op een Joodse ijsverkooper in de van Woustraat. Bij het tumult in de kamer van deze man viel een flesch met ammoniak, die op een plank stond en waarschijnlijk omgestoten door een Duitscher.
De kerels schrokken hier echter zoo van dat ze dachten dat er een aanval op hen werd gedaan en begonnen zelf te schieten en namen de man mee.

Resumerend
Er zijn belastende- en onbelastende verklaringen omtrent de gebeurtenissen bij ijssalon Koco. Was er opzet in het spel door de knokploeg of berustte het hele ammoniakvoorval op louter ongeluk en gaf de Duitsers wel een goed handvat om Kahn en Cohn uit de weg te ruimen?

Plaquette
Een plaquette aan de muur van ijssalon Koco herinnert eveneens aan de februaridagen. De ijssalon in de Van Woustraat was in 1941 doelwit van de Duitse politie. Aan de gevel op nummer 149 (waar Koco indertijd gevestigd was) is enkele jaren geleden door de stadsdeelraad een plaquette aangebracht met de volgende tekst:

Woensdag 19 februari 1941
Hier was gevestigd ijssalon Koco. Eigenaren waren de Duits-joodse vluchtelingen E. Cahn en A. Kohn. Zij vormden samen met vaste bezoekers de knokploeg, die zich op 19 februari 1941 daadwerkelijk heeft verzet tegen de Duitse bezetter.
Cahn werd daarop gearresteerd en als eerste in Nederland terechtgesteld.
Deze gebeurtenis werd gevolgd door grote razzia's op 22 en 23 februari onder joodse Amsterdammers. Deze waren mede de aanleiding voor de februaristaking die op 25 februari 1941 uitbrak, als massaal protest tegen de jodenvervolging.
Gedenk de strijd tegen het nazisme en fascisme!

Brug 401
In augustus 2008 is brug 401 over het Amstelkanaal, die de Van Woustraat met de Rijnstraat verbindt, vernoemd in Ernst Cahn en Alfred Cohnbrug.

foto Jos Wiersema

Meer:

Bronnen:

Terug naar de vorige pagina <<