|
Lees
ook: Hongerwinter eist alsnog zijn tol
Citaten van verhalen
uit Zuidelijke Wandelweg gepubliceerd bij Hongerwinter Onderzoek
HET
HARTINFARCT BEGINT IN DE BAARMOEDER
Lessen uit 10 jaar Hongerwinter Onderzoek
Het Hongerwinter Onderzoek is
een onderzoek naar de gezondheid van mannen en vrouwen die zijn geboren in de periode van
november 1943 tot en met februari 1947 in het Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam. Dit
onderzoek is letterlijk uniek in de wereld.
Het onderzoek wordt uitgevoerd
door de afdelingen Klinische Epidemiologie en Biostatistiek, Gynaecologie en Verloskunde
en Interne Geneeskunde van het Academisch Medisch Centrum (AMC), in samenwerking met de
MRC Environmental Epidemiology Unit van de University of Southampton, UK.
|
De Hongerwinter
1944 - 1945 had grote gevolgen voor de groep mensen die zich in de buik van hun moeder
bevond ten tijde van deze verschikkelijke hongersnood. Het Hongerwinter Onderzoek van het
AMC laat zien dat deze groep mensen vaker hart- en vaatziekten, suikerziekte en
borstkanker krijgt. Niet alleen het hartinfarct, maar ook andere aandoeningen onstaan dus
al in de baarmoeder. Goede voeding tijdens de zwangerschap legt de basis voor een betere
gezondheid van toekomstige generaties.
U zult zich afvragen of is dit nog wel relevant voor de website
zuidelijkewandelweg.nl?
Welnu, in september 2006 werd de redactie van deze website gebeld door onderzoekster drs.
Rebecca Painter van de Afdeling Klinische Epidemiologie en Biostatistiek van het AMC, met
een verzoek. Zij had de verhalen over de hongerwinter op
deze website gelezen en wilde hiervan gebruik maken voor publicatie in het boekje deelnemers
Hongerwinter Onderzoek. |
Meer over het Hongerwinter Onderzoek kunt u lezen op www.hongerwinter.nl |
Onderstaande inzenders van verhalen op deze website hiertoe
verleenden hun medewerking.
Voorts zijn enkele afbeeldingen van Ruud Jansen overgenomen
uit: Tastbare herinneringen.
Enkele uit Zuidelijke Wandelweg gepublicieerde
citaten:
Gedurende de hongerwinter
werden mijn broer Frits en ik uitbesteed. Frits zat in Groningen en ik in Wolvega
(Friesland). Ik kan me herinneren dat ik werd opgehaald na drie maanden en voor het eerst
een stukje wit brood kreeg met echte boter er op. Niets heeft ooit zo lekker gesmaakt!!!
Olga Aldersebaes-Braakensiek, USA, 25
november 2004
Over eten halen bij de gaarkeuken: "(...)
Als je dan eenmaal binnengelaten werd, wist ik precies waar ik moest zijn, bij bijna
lege gamellen (= vuilnisbakken, weliswaar nieuw). Daar was het eten altijd het dikste! Bij
een nieuwe gamel was de kans dat ze niet (goed) roerden aanwezig. Maar je zat er ook wel
eens naast. Wat een taak eigenlijk voor een kind van 13! Met een diepe schep van een halve
liter werd het eten in je emmer gekwakt. Dus ik telde goed mee of ik wel zes scheppen in
mijn emmer kreeg! Tweepersoonshuishoudens haalden tweemaal een halve liter. De kans was
groot dat tweemaal een halve liter nét iets meer was dan eenmaal één liter…
Uit: 'Hongerwinter
1944-1945'. Herinneringen van Kitty Vermist-Boermans" Kitty Vermist-Boermans.
Tarwemeel van het Roode Kruis - Ruud Jansen
. . . hout
voor onze wonderkachel. Gewild als brandstof waren ook de houten blokjes die in die tijd
op sommige plaatsen tussen de tramrails zaten. Die brandden uitstekend maar hadden als
nadeel dat ze nogal stonken omdat ze met teer of iets dergelijks waren geďmpregneerd. Wij
hebben er maar een paar keer twee of drie van gehad.
Ik kan me nog goed herinneren dat bij de bovenburen op een gegeven ogenblik de houten
trapleuning verdwenen was. Opgestookt in het wonderkacheltje.
Brandhout
in de Hongerwinter door Ruud Jansen
theesurrogaat - Ruud Jansen
Die winter had echter voor ons kinderen toch een
positieve kant, want de Amstel en alle sloten eromheen waren dichtgevroren en op onze
houten schaatsjes hebben we eindeloos kunnen schaatsen. De scholen waren gesloten en
werden alleen geopend om de kinderen te voorzien van wat waterige soep om de ergste honger
te bestrijden.
Groot was de vreugde toen eindelijk de oorlog ten einde kwam en wij op de Berlage brug
onze Canadese bevrijders konden verwelkomen. Met mijn vriendjes gezeten op een militaire
truck reden wij de stad door en wij hadden de mooiste dag van ons nog jonge leven.
Godfried van der Kruijs met Herinneringen aan de Vechtstraat |
Meer over de Hongerwinter staat op de pagina Honger in de Rivierenbuurt
de redactie
Baby’s uit 1945 zitten nu in gevarenzone
* Hongerwinter eist alsnog zijn tol (130207)
bron: www.telegraaf.nl -
rubriek Gezond & Wel - door MARIANNE JANSSEN
AMSTERDAM – Jonge zestigers
van nu, die zijn verwekt in de Hongerwinter van 1944–1945, lopen een tweemaal zo
groot risico op hart- en vaatziekten, suikerziekte en borstkanker dan gemiddeld. Lang is
gedacht dat deze zestigers als kind niet onder de honger hebben geleden, omdat zij veilig
in de buik van hun moeder zaten. Maar uit promotieonderzoek van de arts Rebecca Painter
(AMC) blijkt de beruchte Hongerwinter nu pas zijn sporen na te laten.
„’In de buik van moeder zitten zij in elk geval veilig’, is lang de
gedachte geweest”, aldus Painter. „Maar nu blijkt dat het ongeboren kind dat
toen in ontwikkeling was, wel degelijk heeft meegehongerd en daar nu de gevolgen van
ondervindt. Dat heeft te maken met de samenstelling van het voedsel van de moeder tijdens
de zwangerschap, maar ook al op het moment dat zij zwanger werd.”Minimaal
In de Hongerwinter aten de jonge moeders minimaal, vaak niet meer dan 800 calorieën per
dag. Rebecca Painter dook in de archieven om de rantsoengegevens te kunnen bestuderen en
te onderzoeken hoe de samenstelling van het voedsel was wat betreft eiwitten, koolhydraten
en vetten. ,,In het toegemeten rantsoen was niet een totaal gebrek aan een van die
componenten te vinden”, aldus Painter. „Maar dat houdt niet in dat iedereen zijn
rantsoen inderdaad opat. Vaak werd het rantsoen vet in de ruilhandel ingezet tegen
bulkvoer: aardappelen bijvoorbeeld die de maag vulden en op die manier het hongergevoel
tegengingen. |
|
Dr. Rebecca Painter is blij dat zij haar kinderen een gezonde start heeft
kunnen geven.
FOTO: FEA
Haarlems gezin op hongertocht in de winter van 1944.
FOTO: SPAARNESTAD PHOTO |
En daarover is in de archieven natuurlijk niets te
vinden. Naast dat karige rantsoen was er ook een gebrek aan verse groenten en fruit.
Samenvattend kun je zeggen dat het aantal calorieën in elk geval tekortschoot, maar dat
het eten misschien ook eenzijdig en daarmee ongezond was. Het ongeboren kind had daar mede
last van.”
Anorexia
Vrouwen die sterk vermageren stoppen vaak met menstrueren. Dat kwam in de Hongerwinter
algemeen voor, maar het is ook een verschijnsel dat optreedt bij jonge vrouwen van nu die
continu aan het lijnen zijn en zelfs anorexia krijgen.
Painter: „Vrouwen in zo’n situatie denken vaak dat zij niet zwanger kunnen
worden omdat hun menstruatie stopt. Dat is een misverstand. Zo iemand kan wél zwanger
worden en het is nuttig dat uit dit onderzoek blijkt dat zo’n vrouw óók zo’n
’Hongerwinterkind’ baart dat op latere leeftijd meer kans op ernstige ziekten
heeft. Ik hoop dat jonge, lijnende vrouwen deze waarschuwing uit de geschiedenis ter harte
nemen. Wie graag zwanger wil worden, moet eerst stoppen met lijnen en gezond en gevarieerd
gaan eten. Zo niet, dan krijgt het kind al meteen in de eerste dagen van zijn of haar
ontwikkeling een heel slechte start."
De jonge zestigers zijn het slachtoffer van omstandigheden. Hun moeder valt niets te
verwijten. Maar zij zouden, als gevolg van die slechte start, nu wel extra alert moeten
zijn.
* dit artikel is geplaatst met schriftelijke
toestemming van de auteur Marianne Janssen |
