DE COLLECTIEVE DIEFSTAL

Ik schrok me rot. “Het land” zwart van mensen die planken roofden. Brave burgers die zich aan het eigendom van anderen vergrepen. Had ik niet voor mogelijk gehouden. Het waren de mensen die al op de ramen tikten als wij op straat nog overlegden wat we uit zouden halen. Een menigte stroomde tussen een opening in het hek van het zwembad en de Rivierenlaan. Het leek op het verkeer van een mierenkolonie in omgekeerde richting. Richting zwembad zonder stokjes, richting Rivierenlaan met stokjes.
Ik schrok omdat iets danig uit de hand liep.

illustratie van de diefstal uit het Amstelparkbad door Jan van Ommen

Wij, mijn tweeling broer en ik, waren zeven jaar oud en regelmatig op studietochten. We leerden op school maar ook veel van onze omgeving. We onderzochten de gasfabriek, de pont over de Amstel, de schepen aan de Amstel, de tramremise in de lekstraat. We observeerden de boeren op de weide, de scharensliep, de vuilnisafvoer. De Wehrmacht was ook deel van onze waarneming. Duitsers oefenden op “het land”. Wij leerden van de commando’s en de gang van zaken, genoeg om de oefeningen in eigen regie en met eigen uitrusting na te doen als “het land” weer vrijgegeven was. Bij het komen en gaan van de soldaten marcheerden we mee en zongen met hun “Hariejom, Hariejom, volkorenjas (een, twee, drie), Hariejom, Hariejom, volkorenjas. Het moet een speciale compagnie zijn geweest, ik heb het al bij veteranen nagevraagd; niemand herkent deze mars.
“Het zwembad”, toen Amstelparkbad nu het De Mirandabad, lag in het gebied van onze dagelijkse waarnemingen. Het ontging ons niet dat hier in de zomer van 1944 iets gaande was. De Wehrmacht was op het dameszonneveld bezig. Er werd gegraven, gehakt, gezaagd en getimmerd. Ik zie nog hoe een soldaat met blote borst een paal in de hand hield en er met een bijl een punt aanspitste. Na enige tijd nam het project vorm aan als een schuilplaats voor 'Wehrmachtsfahrzeuge'. Ik neem aan dat het zwembad gesloten was.

illustratie van o.a. de schuilplaats voor 'Wehrmachtsfahrzeuge' door Jan van Ommen

Aan het eind van de zomer hield het graven en hameren op. De planken lagen er nog maar de Duitsers kwamen niet meer. Als zich al enige dagen niets meer bewoog, besloten we tot een nadere inspectie. We hadden wat ervaring in het overwinnen van hindernissen. Ik weet niet meer of we de klompen buiten lieten staan of ze eerst over het hek gooiden. Dan lagen er planken, veel planken. We wilden er vier mee nemen dat merkt toch niemand. Nu, het vervolg is bekend!
De consequenties bleven echter uit, waarom weet ik niet. Misschien waren er bij nader inzien niet meer genoeg auto’s om onder te verstoppen. Mijn buurman mijnheer V. toverde uit zijn planken een prachtige tafel met een geraffineerd hoekprofiel voor de tafelpoten, ook uit de planken.

Ik kan niet garanderen dat dit verhaal helemaal waar is, mijn broer meent dat wij onze planken pakten toen er al grotere jongens aan het jatten waren. De collectieve diefstal moet eind september 1944 plaats gevonden hebben. Mijn vader die een dagboek bijhield in de tijd dat mijn moeder in het concentratie kamp zat, schrijft onder de 27ste september: “de vorige week kwamen ze elk met twee lange planken thuis, er lag bij het zwembad een hele stapel”. Let wel: “Er lag bij het zwembad een hele stapel”; diefstal met inbraak paste niet in het dagboek.

Jan van Ommen - 13 februari 2008
e-mail: jan (ad) vanommen.de
(vervang (ad) door @)