Eerbetoon aan Anne Frank's 80ste verjaardag
Darina Nykl - juni 2009

Vanochtend zag ik een compositiefoto die gemaakt is door een Amerikaans bedrijf. Het was een foto van Anne Frank, zoals ze er vandaag uit had gezien als ze de oorlog had overleefd. Tachtig jaar oud.
Tachtig jaar geleden kwam ze in Frankfurt am Main ter wereld. Haar vader, Otto Frank, fotografeerde zijn pasgeboren dochter, in doeken gewikkeld, de ogen gesloten. Die dag, de twaalfde juni van het jaar 1929, had niemand gedacht, dat dit meisje nog eens een grote impact op de wereld zou hebben.

Rijen staan er voor het Anne Frank Huis op de Prinsengracht. Van overal ter wereld komen de mensen kijken, waar Anne met haar ouders en haar zus Margot, de familie Van Pels en
Dr. Pfeffer ondergedoken hebben gezeten. Een plek van hoop. Hoop om er heelhuids uit te komen en de draad weer op te pakken. Redden wat er te redden valt. Andere mensen helpen. Denken aan een nieuwe toekomst. Weer naar school gaan.
Het mocht helaas niet zo zijn.
In 1947 kwam Anne’s dagboek uit. Sla het dagboek open en je leest de gedachten en belevenissen van een dertienjarig schoolkind. Wie zou daar belang aan hechten? Ze vroeg het zich zelf ook af, maar toch schreef ze verder. Belevenissen op school, na school. Gekkigheid met vriendinnen. De normale belevenissen van een meisje van die leeftijd.
Pas in het Achterhuis ging ze nadenken over serieuzere zaken. Over zichzelf. En de wereld. Als een echt stadskind had ze nooit veel om de natuur gegeven. Maar nu beschreef ze de kastanjeboom. Ze moet er elke ochtend bij het opstaan naar gekeken hebben. Hoe mooi hij in bloei stond. Het was een teken van hoop. Hoop dat er ooit weer een dag zou komen dat ze vlakbij deze boom zou staan. Hem kon aanraken…
Anne’s dagboek werd met de jaren een groot succes. Herdruk na herdruk volgde. Otto Frank beantwoordde alle brieven die hij van over de hele wereld ontving. Het moet een grote troost voor hem zijn geweest, de boodschap van Anne te kunnen verspreiden.
Wat is het toch dat mensen zoveel kracht putten uit haar dagboekbrieven? Een dertienjarig meisje dat moet onderduiken. Haar vrije leventje was van de één op de andere dag veranderd in een paar vierkante meter. Stil moest ze zijn. Op gezette tijden naar het toilet of water laten lopen. Stilzitten. Fluisteren. Hopen. Mensen, die in een moeilijke situatie zitten, halen hier kracht uit. Eens zal de wereld weer anders zijn. Anne geloofde in de goedheid van de mens. En dat in erbarmelijke tijden. In een tijd dat er buiten iemand liep, die haar weg wilde hebben. Toch bleef ze erin geloven. Bijna nooit liet ze de moed zakken.
En toch gebeurde het waar de onderduikers al die tijd toch bang voor waren geweest. De ontdekking van de schuilplaats op vrijdag 4 augustus 1944. De onderduikers werden afgevoerd naar de Euterpestraat en vandaar uit naar doorgangskamp Westerbork. Na een maand in Westerbork te zijn verbleven, vertrok de allerlaatste trein richting het oosten. Polen. Auschwitz. 498 Mannen. 442 Vrouwen. 79 Kinderen. Anne Frank was één van hen.
Ooggetuigen vertellen dat Anne toch ondanks alle ellende, de moed erin bleef houden. Totdat ze in november met haar zusje Margot gescheiden werd van haar moeder en op transport werden gesteld naar Bergen-Belsen. Het enige lichtpuntje was de ontmoeting bij de afrastering met haar vriendin Hanneli Goslar. Een paar weken later stierf ze. Alleen. Margot was een aantal dagen eerder overleden. Op dat moment lag haar dagboek veilig in het kantoor van Miep Gies, één van de helpers. Het lag op haar te wachten. Ze had het verhaal wellicht afgeschreven. Verwerkt tot een roman, zoals ze in haar dagboek had gemijmerd.

Ze wilde voortleven, ook na haar dood. Door haar dagboek en andere verhalen die ze geschreven heeft, zal ze nooit vergeten worden. 

Lees ook

EERSTE ROMAN VAN DARINA NYKL:  DE AVOND DIE HAAR LEVEN VERANDERDE