Ik ben geboren op 8 November 1933 in Amsterdam West. Toen ik 3 jaar was verhuisden mijn ouders naar de Kromme Mijdrechtstraat 71/2 in de Rivierenbuurt in Amsterdam.
Op 5 jarige leeftijd ging ik naar de kleuterschool op het Daniël Willinkplein in de klas van juffrouw Hoogeveen en daarna naar de lagere school de Meerhuizenschool op het Meerhuizenplein.
Ik zat toen in de klas van juffrouw Querido. Op gegeven dag stond juffrouw Querido voor de klas en zei…….”Jullie krijgen nu een andere juffrouw want ik kan niet langer blijven. Vraag maar aan jullie ouders, die zullen het wel uitleggen”. Dat was dus, toen het door de nazi's, voor Joodse leraren, verboden werd om les te geven.

Op de Kleuterschool op het Daniël Willinkplein, in de klas van Juffrouw Hoogeveen

Mijnheer van Zuylen was hoofdonderwijzer van de Meerhuizenschool.
Later zat ik in de klas van Mijnheer Bloksma. Een heel aardige en goede onderwijzer, die ik hield tot het eind van de lagere school. Mijnheer Bloksma verliet terzelfder tijd de Meerhuizenschool om hoofdonderwijzer te worden van een andere school in Amsterdam.
Mijn tijd op de lagere school verliep erg onrustig omdat de Duitsers de Meerhuizenschool in beslag namen om als kazerne te dienen. Wij moesten toen naar andere scholen in Amsterdam en kregen “part-time” les.
Eerst was dat alleen maar ‘s morgens omdat ‘s-middags een andere school van die klassen gebruik maakten. Dit werd alsmaar minder en ik kan mij nog herinneren dat tegen het eind van de oorlog wij maar 2 ochtenden per week naar school konden omdat zoveel leerlingen van één school gebruik moesten maken.
Ik kan mij nog veel leerlingen van mijn klas herinneren nl. Pim (Wim) Courant, Annie Douwes, Marlène Gobau (dochter van de bekende acteur), Ria van Duuren, Walter Suskind, Anneke Visser en Ans Puyman. De vader van Ans Puyman had een sigarenwinkel op het Meerhuizenplein recht tegenover de Meerhuizenschool.

Op de Meerhuizenschool (Lagere School) in de klas van Mijnheer Bloksma

Ik had ook veel vriendjes en vriendinnetjes in de Kromme Mijdrechtstraat. Recht tegenover ons op nr. 78hs. woonde de familie de Vries. Die hadden 4 dochters. De oudste was Lia, dan kwam Jupie (Judith) dan Mimie en de vierde was, meen ik Violet (van deze laatste naam ben ik niet 100% zeker). Ik was vriendin met de 3 oudste dochters maar het meeste ging ik om met Mimie de Vries. De familie de Vries werd vele malen van huis weggehaald door de Duitsers maar waren altijd de volgende dag weer terug in hun huis. Niemand wist precies hoe dat mogelijk was en vele geruchten deden toen de ronde. De familie de Vries werd toen niet meer vertrouwd. Kort na de oorlog verhuisden zij naar een ander stadsdeel en ik heb hen toen nooit meer gezien.

Kort geleden (in 2005) kocht ik van een antiquariaat een boekje met de titel: “Amsterdam-Zuid in Oorlogstijd” door Dick Walda. In dat boekje las ik toen voor de eerste keer hoe het de familie de Vries gelukt was om door vervalste papieren de Duitsers te slim af te zijn geweest.
Twee huizen verder naast de familie de Vries woonde een zekere “dame” nl. mevrouw Trip. Zij was een NSB’er en kreeg geregeld “hoge” Duitsers bij haar op bezoek. Als zij de deur open deed dan gingen van beide kanten die “poten” omhoog en dan groetten zij elkaar met “Heil Hitler”.
Op zekere dag werd mijn grootmoeder, die toen 72 jaar oud was en bij ons woonde, weggehaald, samen met nog vele Joodse buren in onze straat. Ook onze buren die op de eerste etage woonden.
De Duitsers kwamen met een overval wagen. Een jong snot-apie van een mof   “stampte” mijn grootmoeder met de kolf van zijn geweer die overvalwagen in. (May his soul burn in hell!). Bij deze gelegenheid stond dat “Trip mens” in haar deur opening en zong uit volle borst……..”Heut’ ist der schonste Tag in meinem Leben”. (Vandaag is de mooiste dag van mijn leven…….) Mijn grootmoeder is in Sobibor vermoord.
Toen de dag van de bevrijding kwam, waren er wel wat buren in de Kromme Mijdrechtstraat die “mevrouw” Trip wel even onder handen wilden nemen. Zij was echter met de noorderzon vertrokken en is daarna nooit meer gezien.
Men kon toen door de ramen naar binnen kijken en alle meubelen stonden er nog net zo maar zij was weg.
Op de eerste etage, beneden ons dus, woonde de familie Waagenaar. Zij hadden één zoontje, Ronnie. Hoewel hij ongeveer drie jaar jonger was dan ik speelden wij toch heel veel samen.
Hij was ongeveer 4 jaar oud toen hij mij vroeg…….”Zijn wij nu familie?” Ik antwoordde…….”Nee, ik geloof dat wij kennissen zijn”. Vanaf die dag heeft hij mij “kennis” genoemd. Zij werden tegelijk met mijn grootmoeder ook van huis gehaald en zijn ook in Sobibor vermoord.
Mijn vader was Joods maar mijn moeder was niet-Joods, hetgeen de reden was dat wij niet weggehaald zijn geworden en niet naar de concentratie kampen zijn gezonden.
Mijn vader is echter wel in een “werkkamp” geplaatst in Havelte (Drente). Hij is 11 maanden na het einde van de oorlog aan de gevolgen van dat “werk” in het kamp overleden. Hij was 45 jaar oud.
In de Kromme Mijdrecht straat woonde, een paar huizen naast ons “Dikke Marietje”. Zij had een hond die ‘Sampa’ heette. Men kon haar altijd horen als zij met haar zware hese stem de hond riep………Sampa, Sampa!
“Dikke Marietje” was kort en dik en zij leek warempel precies op haar hond. Die twee liepen ook precies hetzelfde. Zij werd veel door de kinderen in de straat uitgelachen en als ik daar nu aan terug denk dan was dit wel vreselijk wreed. Zij had wel een man maar die was zeeman en nooit en te nimmer thuis. Als ik hem in al die jaren twee keer gezien heb is het veel. “Dikke Marietje” was dus alleen en eenzaam.
Naast ons op nr. 73 tweede etage woonde de familie Koopman. Die zijn ook in de concentratie kampen omgekomen. Alleen de dochter Rita Koopman heeft de oorlog overleefd. Zij was nog te zien in een vraag gesprek op de TV in de series “De Bezetting” van Dr L. de Jong. Ook is er van haar nog een boek uitgegeven met als titel…….”Een huilbui van jaren”.

Ik herinner mij ook nog dat er in de Lekstraat een boekwinkeltje annex bibliotheek was “De Argus”. Ik haalde daar veel boeken want ik was dol op lezen. (Ben het nog steeds!). Ook was daar de grote speeltuin maar gedurende de oorlog werd dat terrein van de speeltuin gebruikt voor de Joodse markt. Die markt was daar speciaal voor de Joodse bevolking omdat vele andere winkels ‘verboden voor Joden’ waren. Het was echter nogal gevaarlijk om op die markt te zijn, aangezien van tijd tot tijd de Duitsers met overvalwagens kwamen, het terrein afzette en vervolgens alle Joden die zich op die markt bevonden in de overval wagens stopte en de rest weten wij dus …….De meesten van hen zijn nooit meer terug gekomen.
Na de lagere school ben ik naar de L.J. Costerschool (ULO) in de Karel du Jardin straat in Amsterdam gegaan.

Op de LJ Costerschool (ULO) in de Karel du Jardinstraat  in de klas van Mijnheer Jagtenberg

In 1962 ben ik voor goed naar Israël gegaan, waar ik mijn man heb leren kennen. Wij zijn daar getrouwd en hebben 2 dochters die ook in Israël geboren zijn. Onze oudste dochter, Ariela, heeft nu zelf 4 kinderen en onze jongste dochter, Irit, heeft 2 kinderen.
In 1976 zijn wij met ons gezin naar Johannesburg in Zuid Afrika vertrokken, waar wij nu nog steeds wonen. Onze kleinkinderen zijn allen in Zuid Afrika geboren.
Alhoewel wij in Zuid Afrika een goed leven hebben met een prachtig klimaat wat door geen ander land geëvenaard wordt, zal ik toch nooit de Kromme Mijdrechtstraat vergeten. Deze periode in mijn leven heeft een blijvende indruk op mij achtergelaten.
Twee jaar geleden was ik nog op bezoek in Nederland want mijn zuster woont daar nog steeds. Zij is tien jaar jonger dan ik en woont al vele jaren in Purmerend. Ik ga dus zo nu en dan op familiebezoek. Wij brengen dan ook altijd een bezoek aan de rivierenbuurt en de………..Kromme Mijdrechtstraat.

Reina Aviges-Verdoner
E-mail:  reina@global.co.za

Deze digitale gedenksteen is opgedragen aan mijn vader, oma en buren
Gegevensbron: www.joodsmonument.nl