VPRO radioserie over het tijdschrift Wolkenkrabber uit 1972

 

 

VPRO radioserie over het tijdschrift "Wolkenkrabber" uit 1972
geplaatst met toestemming van Piet Schreuders en de VPRO

inleiding van Piet Schreuders

Van 1970 tot 1976 woonde ik op kamers op het adres Victorieplein 44. In het gangetje achter de voordeur zat een loket waar J.E. Hennus, debitante Nederlandse Staatsloterij, loten verkocht. Ik woonde op de eerste verdieping aan de achterkant.
Het duurde niet lang of ik raakte gefascineerd door de buurt van Berlage c.s., de Amsterdamse school en met name de Wolkenkrabber (Twaalfverdiepingenhuis). Daarnaast studeerde ik Nederlands, waardoor ik veel oude literaire blaadjes bestudeerde en veel las van Willem Frederik Hermans. Dit alles resulteerde in de zomer van 1971 in het "literaire" tijdschrift Wolkenkrabber.
Ik had geen idee hoe je een tijdschrift moest maken en al helemaal geen literair tijdschrift, en ook niet hoe je zoiets moest produceren (vormgeven, drukken). Toch deed ik het. Als vaste medewerkers ronselde ik mijn medestudenten Rudie Kagie, Hans Groot, Marian Melkert, Nico Royers en Marijn Polak-van Lelyveld. Maar zoals dat vaak gaat bij blaadjes: als puntje bij paaltje komt doe je alles zelf, desnoods onder pseudoniem, anders komt het blaadje niet vol.
Door middel van typen, knippen en plakken zette ik een nummer in elkaar als losse velletjes, die vervolgens werden gekopieerd op de Universiteitsbibliotheek en bijeengeplakt en geniet met plakband. De oplage schommelde tussen de 12 en 20 exemplaren. Inhoud en vorm leken een beetje op die oude literaire bladen, maar het ontaardde al snel in melige (en nu onbegrijpelijke) studentenhumor en mystificaties. Zo drukte ik graag zonder toestemming van de betrokkenen persoonlijk bedoelde briefjes af en dan was er weer een pagina vol (bladvulling). Er was ook een roddelrubriek, De Koffiekamer.
In de serie "Observaties in verband met het Twaalfverdiepingenhuis" liet ik aan de hand van foto's en tekeningen zien hoe bepaalde details van de Wolkenkrabber eruit zagen. Het gebouw had voor mij iets magisch, wat vooral werd ingegeven door het gebruik ervan in een gedicht en een roman van Hermans. Tijdens mijn redacteurschap van De Wolkenkrabber kreeg ik voor het eerst contact met Hermans, wat leidde tot vriendelijke correspondentie over en weer die tot zijn dood in 1995 zou voortduren. Hermans leverde later ook bijdragen aan mijn periodieken De Poezenkrant (vanaf 1974) en aan Furore (vanaf 1975).
Een mijlpaal was het Architectuurnummer (6) waarin ik allerlei gefotokopieerde documenten over de Amsterdamse School, Berlage, Staal c.s. had verzameld.
 

In nummer 7 werden niet eerder in boekvorm verschenen verspreide publicaties van W.F. Hermans gebundeld. Op het omslag een karikatuur van Hermans getekend door Ron Kaal (zonder toestemming overgenomen uit Elseviers Magazine).
Het was oorspronkelijk de bedoeling om twaalf nummers te laten verschijnen (12 verdiepingen, 12 nummers) maar na zeven nummers was de fut eruit en als laatste verscheen nummer 8: The Annotated Skyscraper.

Een van de "abonnees" was Wim Noordhoek, die toen redacteur was van het blad Aloha en radiomaker bij de VPRO. Voor Aloha interviewde hij mij over het tijdschrift en slaagde er daarbij in om de essentie van het blad (dat eigenlijk buiten het blad lag: de sfeer van droge humor en mystificaties) uitstekend te treffen.


Het W.F. Hermansnummer

Het interview verscheen in Aloha nr 21 van 11-25 februari 1972. Noordhoek besloot er ook een radioserie van te maken voor het wekelijkse totaalprogramma VPRO-Vrijdag. Voor de eerste uitzending interviewde Wim telefonisch enkele Wolkenkrabber-bewoners. Zelf gingen WK-redacteuren Hans Groot en ik ook met een microfoon op pad om uitspraken over het gebouw op te nemen. Voor de laatste uitzending, "De Wolkenkrabber en de vaderlandse literatuur", kreeg Noordhoek W.F. Hermans aan de lijn.

Het maken van blaadjes (zowel schrijven als vormgeven) heeft me nooit meer losgelaten. Ik ben de afgelopen 35 jaar actief geweest als vormgever en bladenmaker, werk nu als ontwerper bij de VPRO-Gids en heb ook diverse programma's gemaakt voor de VPRO-radion. Dat was zonder de Wolkenkrabber nooit gebeurd.

Piet Schreuders, november 2010
schreu (AT) wxs.nl

inleidend filmpje

de vier uitzendingen

Beluister de vier uitzendingen die de VPRO van 25 februari tot 24 maart 1972 heeft gemaakt naar aanleiding van het tijdschrift Wolkenkrabber.

 

 

   
Cover van "de Wolkenkrabber"

Voor het afspelen van de geluidsfragmenten heeft u een FlashPlayer nodig

 

Terug naar de vorige pagina <<